Baza wiedzy – lek. Janusz Gawron – Położnictwo, Ginekologia, Endokrynologia

Proszę kliknąć na wybrane zagadnienie, aby dowiedzieć się więcej;

Każdy organizm od chwili urodzenia poddany zostaje procesowi starzenia. U mężczyzn jednym z elementów starzenia się jest postępujący zanik czynności komórek Leydiga, prowadzący w konsekwencji do wystąpienia klinicznych objawów określanych jako andropauza lub męskie klimakterium.

Andropauza dotyczy mężczyzn po 50 roku życia. Jednak cechy osobnicze oraz nałogi takie jak: palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, niewłaściwy tryb życia z małym wysiłkiem fizycznym, nieprawidłowe nawyki żywieniowe, mogą zmieniać czas wystąpienia objawów i ich nasilenie.

Objawy kliniczne andropauzy mieszczą się w 3 grupach:

Somatyczne – spadek tolerancji wysiłku fizycznego( co wymaga od organizmu dłuższego czasu na wypoczynek), zmniejszenie masy mięśniowej, bóle stawów, zmniejszenie masy kostnej, nasilenie miażdżycy naczyń, nadciśnienie tętnicze, zmniejszenie wrażliwości na insulinę, blade rozstępy na skórze, zmniejszenie wymiarów prącia i jąder.
Psychiczne – trudności z koncentracją uwagi, labilność emocjonalna, nerwowość, stany depresyjno lękowe.
Seksualne – obniżenie popędu płciowego i wydolności płciowej.

Płodność mężczyzn będących w okresie andropauzy jest zmniejszona, ale zachowana do późnej starości. Zmniejsza się ilość i jakość spermy.

Wskazania do zastosowania zastępczej terapii androgenowej jest wystąpienie klinicznych objawów andropauzy pod postacią zaburzeń emocjonalnych, zaników mięśniowych, artropatii, osteoporozy, niedomogi płciowej.

Jądra są parzystym narządem, zbudowanym z dwóch składników anatomiczno-czynnościowych. Kanaliki plemnikotwórcze stanowiące ok. 95% masy jądra a gruczoł śródmiąższowy wytwarza hormony płciowe. Zasadniczą biologiczną czynnością gonady męskiej jest wytwarzanie plemników tak w aspekcie jakościowym jak i ilościowym.

Biologiczne efekty działania androgenów różnią się w zależności od okresu życia, w którym działają. W okresie życia płodowego wywołują różnicowanie płciowe ( w kierunku męskim nie zróżnicowanego płciowo płodu ). W okresie noworodkowym, prawdopodobnie, ma znaczenie w różnicowaniu płciowym podwzgórza oraz wyższych pięter mózgu w zakresie zachowania płciowego.

Od dojrzewania płciowego, a następnie w ciągu całego okresu dojrzałości, androgeny wywierają działanie wspierające rozwój i utrzymanie wtórnych cech płciowych męskich, a także wywołujące popęd płciowy oraz metaboliczne obecne u obu płci wywierające pobudzający wpływ na różne układy i narządy, jak: mięśnie, wątrobę, układ immunologiczny.

Jajniki są parzystymi narządami, zlokalizowanymi w jamie brzusznej. Podstawową czynnością jajnika jest wytwarzanie i uwalnianie komórek jajowych. Dojrzewanie komórki jajowej w okresie dojrzałości płciowej polega na jej wzroście i zakończeniu tuż przed owulacją pierwszego podziału redukcyjnego, rozpoczętego jeszcze w jajniku płodowym. Drugi podział redukcyjny komórki jajowej i powstanie w pełni dojrzałej gamety żeńskiej odbywa się poza gonadą, w jajowodzie dopiero pod wpływem plemników.

Czynność dokrewna jajnika jest zmienna w cyklu 28-dniowym, tak jak zmienia się poziom estriadiolu, głównego hormonu pęcherzyka jajnikowego i progesteronu, głównego hormonu ciałka żółtego.

Kiedy w związku z kolejnymi owulacjami wyczerpuje się pula pęcherzyków, ustaje czynność hormonalna jajników. Łączy się to z nadmiernym wydzielaniem przez przysadkę mózgową gonadotropin i zanikiem cyklicznych przemian w obrębie błony śluzowej jamy macicy. Kobieta wkracza w okres menopauzy.

Nazwą tą określa się ostatnią fizjologicznie występującą miesiączkę, po której występuje co najmniej 6-miesięczna przerwa.

W Polsce menopauza występuje około 50 roku życia i kończ średni wiek życia kobiety i jej zdolność do rozrodu. Przyczyną przekwitania jest zanik cyklicznej czynności układu podwzgórzowo-przysadkowego. Wzrasta wydzielanie gonadotropin, szczególnie folitropiny. Zanik cyklicznego wydzielania lutropiny powoduje zniesienie cyklicznej czynności jajników. Ten fakt jest najbardziej znaczącym hormonalnym objawem rozpoczynającego się klimakterium. Zmiany metaboliczne związane z przekwitaniem są głównie wynikiem zmniejszenia się syntezy estriadiolu.

W związku ze spadkiem poziomu estrogenów pojawiają się zaburzenia neurowegetatywne i psychoemocjonalne pod postacią „uderzeń gorąca”, zlewnych potów, zawrotów głowy, podwyższenia temperatury ciała, obwodowego poszerzenia naczyń, kołatania serca, zmian zanikowych w obrębie tkanek sromu i pochwy co w znacznym stopniu przyczynia się do obniżenie aktywności seksualnej, które są potęgowane przez pogłębiające się dolegliwości psychofizyczne. Pojawiają się i znacznie nasilają zmiany zanikowe skóry i jej przydatków. Skóra staje się cieńsza i mniej elastyczna. Nasilają się zmarszczki. Zmniejsza się aktywność gruczołów łojowych i potowych.

Spadek poziomu estrogenów nasila zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych przyczyniając się do znaczącego wzrostu przypadków choroby niedokrwiennej serca i wszystkich z tym związanych komplikacji.

W dłuższym okresie niski poziom estrogenów znacząco obniża gęstość kości co prowadzi do pojawienia się problemów wchodzących w zakres jednostki chorobowej zwanej osteoporozą.

Na obecnym etapie rozwoju medycyny zmiany zachodzące w okresie menopauzy nie muszą przynosić kobietom tak wiele cierpienia. Medycyna może znacząco poprawić komfort życia w tym szczególnym okresie życia kobiety.

Poprawa komfortu życia może być zapewniona w wyniku zastosowania hormonalnej terapii zastępczej. W zależności od celów, które mają być osiągnięte hormonalna terapia zastępcza może być krótko- lub długoterminowa. Terapia krótkoterminowa ma za zadanie zniesienie lub złagodzenie przykrych objawów klimakterycznych klimakterycznych trwa do pięciu lat. Terapia długoterminowa zapobiega późnym objawom niedoboru estrogenów, głównie osteoporozie, chorobie wieńcowej, zmianom zanikowym układu moczowo-płciowego i można ją stosować nawet do późnej starości.

W przypadku decyzji o długoterminowym stosowaniu HTZ należy pamiętać, że powinna być ona zawsze dobrana do indywidualnych potrzeb pacjentki.

Parzysty gruczoł wydzielający hormony, umiejscowiony ponad górnymi biegunami nerek. Są anatomicznym połączeniem dwóch odrębnych gruczołów wydzielania wewnętrznego, o odmiennym pochodzeniu i odmiennej czynności hormonalnej, mianowicie kora nadnerczy i rdzeń nadnerczy.

Kora nadnerczy ma budowę warstwową: – warstwa kłębuszkowata jest źródłem mineralokortykoidów. Głównym reprezentantem jest aldosteron, którego nadmiar prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi, – warstwa pasmowata jest źródłem glikokortykoidów. Głównym reprezentantem jest kortyzol, którego nadmiar powoduje wiele różnych niekorzystnych dla organizmu zjawisk, – warstwa siateczkowata jest głównym, poza jądrem, źródłem androgenów. Zawartość androgenów nadnerczowych wzrasta znacznie w okresie dojrzewania płciowego i zmniejsza się wyraźnie u ludzi po 40-50 roku życia. Przypuszcza się, że odgrywają istotną rolę w zapoczątkowaniu dojrzewania płciowego, a niedobór z kolei ma istotne znaczenie w procesie starzenia i towarzyszących mu chorób np. obniżenie odporności na infekcje, choroby autoimmunologiczne, otyłość, miażdżyca, cukrzyca typu II.

Rdzeń nadnerczy – wywodzi się z komórek cewy nerwowej i wytwarza adrenalinę i noradrenalinę. Fizjologicznym zadaniem obu hormonów jest przede wszystkim zapewnienie stanu gotowości organizmu w sytuacjach stresowych. Działanie przejawia się głównie w układzie krążenia oraz gładkiej błonie mięśniowej różnych narządów.

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY U DZIECI

Znaczenie niedoczynności tarczycy w rozwoju psychofizycznym dzieci.

Niedoczynność tarczycy jest to zespół kliniczny spowodowany długotrwałym niedoborem hormonów tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Niedobór tych hormonów w organizmie prowadzi do wielu zaburzeń ogólnoustrojowych oraz nieprawidłowej czynności wielu narządów i układów.

Powstanie niedoczynności tarczycy może być spowodowane:

Uszkodzeniem podwzgórza i niedoborem neurohormonu podwzgórzowego-tyreoliberyny ( TRH ),
Uszkodzeniem przysadki mózgowej i niedoborem tyreotropiny ( TSH ),
Uszkodzeniem tarczycy i niedoborem T4 i T3,
Brakiem odpowiedniej ilości jodu w organizmie,
Brakiem w narządach docelowych receptorów dla T4 i T3, co zdarza się wyjątkowo rzadko.

Dla celów klinicznych najbardziej przydatny okazał się podział niedoczynności tarczycy na wrodzoną i nabytą. Uzasadnione jest to odrębnością przyczyn i konsekwencjami, jakie wynikają z wystąpienia niedoborów hormonów tarczycowych w różnych okresach rozwoju człowieka. Zarówno pierwotna, jak i wtórna niedoczynność tarczycy może być wrodzona lub nabyta.

Pierwiastkiem niezbędnym do syntezy hormonów tarczycy jest jod. Do organizmu ludzkiego jod dostaje się głównie przez przewód pokarmowy ze spożytym pokarmem i wodą pitną. W organizmie ludzkim znajduje się 15-20 mg jodu z czego 80% znajduje się w tarczycy. Pierwiastek ten, pod postacią jodków, wchłaniany jest z przewodu pokarmowego i dostaje się do osocza krwi, skąd wychwytywany jest przez tarczyce, z wykorzystaniem mechanizmu zwanego „pompą jodową”.

Niedobór jodu, w pierwszej kolejności, wyzwala w organizmie procesy adaptacyjne mające za zadanie dostateczne zaopatrzenie organizmu w hormony tarczycowe. Powstaje wole tarczycy, które rozwija się na podłożu długotrwałego nadmiernego pobudzania tarczycy przez TSH. Wzrost wydzielania TSH uwarunkowany jest niedoborem T4 i T3 w organizmie w związku ze zmniejszonym ich wydzielaniem przez tarczycę bądź zwiększonym zapotrzebowanie. TSH stymuluje przerost tarczycy i zwiększoną produkcję T4 i T3, przywracając w ten sposób dostateczne zaopatrzenie organizmu na te hormony.

Na obszarach niedoboru jodu żyje obecnie na świecie około 1 mld ludzi, a u 300 min stwierdza się wole. Z względu na zasięg występowania wola używa się określenia wole obojętne endemiczne.

Wole endemiczne należy do zespołu zaburzeń z niedoboru jodu, opisanego przez Hetzela, który obejmuje: – wole – niedoczynność tarczycy – zahamowanie wzrostu – opóźnienie rozwoju umysłowego z kretynizmem – zmniejszenie rozrodczości – zwiększenie śmiertelności okołoporodowej – upośledzenie rozwoju socjologiczno-ekonomicznego.

Problem niedoboru jodu został uznany przez ponad 140 krajów jako problem zdrowia publicznego. W Polsce, z powodu niedoboru jodu, u ponad 35% dzieci i młodzieży rozwinęło się wole endemiczne.

Częstość występowania wrodzonej niedoczynności tarczycy oceniana na podstawie wyników badań przesiewowych w Europie wynosi ok. 1 na 3500 żywo urodzonych noworodków. W Polsce na podstawie badań prowadzonych w Poznaniu i województwie krakowskim ok. 1 na 4800.

Obraz kliniczny wrodzonej niedoczynności tarczycy w dużym stopniu zależy od głębokości upośledzenia czynności tarczycy w okresie płodowym. Niedoczynność tarczycy u płodu prowadzi do uszkodzenia móżdżku, mózgu, zawiązków zębów, opóźnienia dojrzewania kośćca. Objawami budzącymi podejrzenie wrodzonej niedoczynności tarczycy, po porodzie, są: zmniejszenie ruchliwości, ochrypły głos, brak łaknienia, zaparcia stolca, senność, powiększenie języka, wydłużenie czasu trwania fizjologicznej żółtaczki. W okresie niemowlęcym objawy nasilają się. Pogłębia się zahamowanie rozwoju intelektualnego i wzrostu dziecka. Głos jest ochrypły, gruby, skóra zimna, blada o żółtym zabarwieniu, naskórek zrogowaciały, łatwo łuszczący się.

Uszkodzenie mózgu i móżdżku poza obniżeniem sprawności intelektualnej wyzwala występowanie drgawek lękowych, drżenia zamiarowego, niezborności ruchów. Dzieci te są bez inicjatywy, bez zainteresowań, powolne w myśleniu i rozumowaniu.

Niedoczynność tarczycy w wieku poniemowlęcym powoduje ciężkie zmiany w układzie kostnym prowadzące do karłowatości. Niedobór wzrostu pogłębia się z wiekiem. W wyniku zaburzenia wzrostu kości długich zmienia się wygląd dziecka: tułów jest prawidłowy, a kończyny nieproporcjonalnie krótkie.

Stosowanie testów przesiewowych u noworodków, od 1974 roku, jest znaczącym postępem w diagnostyce wrodzonej niedoczynności tarczycy, gdyż pozwala wykryć niedoczynność tarczycy jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych. Szczególnego znaczenia nabiera potrzeba wykrywania niedoczynności tarczycy u dzieci pomiędzy 2 a 6 rokiem życia. Dzieci odczuwają stale zmęczenie, senność, nasila się osłabienie reakcji na bodźce, trudność koncentracji uwagi, pogłębia się otępienie. Dzieci są zwykle spokojne, mogą odczuwać przygnębienie i depresję, choć czasami wyjątkowo występuje nadmierna pobudliwość.

Niedoczynność tarczycy jest chorobą groźną, bowiem istnieją dowody na to, że jest jedną z najczęstszych przyczyn opóźnienia rozwoju umysłowego u dzieci. Powoduje wyraźne zubożenie intelektualne społeczeństwa wyrażone wskaźnikiem inteligencji poniżej średniego.

Zapotrzebowanie na jod, jak również na hormony tarczycy, w ciągu życia osobniczego człowieka nie jest stałe. Istnieją przedziały wiekowe ( okres wzrostu i dojrzewania ) oraz pewne stany fizjologiczne ( okres ciąży i laktacji ), w których zapotrzebowanie na jod, ze względu na konieczność zwiększenia produkcji T4 i T3, jest większe.

Zgodnie z zaleceniami podanymi przez Delange`a, podaż jodu powinna wynosić 90ug/dobę dla noworodków, niemowląt i dzieci do 6 roku życia, 120ug/dobę dla dzieci w wieku od 7 do 10 roku życia; dla dzieci starszych, młodzieży i osób dorosłych podaż jodu dobowa powinna wynosić najmniej 150ug. Kobiety ciężarne i w okresie laktacji powinny otrzymywać dodatkowo 50ug jodu na dobę.

W kretynizmie i młodzieńczej niedoczynności tarczycy stosuje się syntetyczną sól sodową lewoskrętnego izomeru tyroksyny w największej dawce nie wywołującej objawów toksycznych.

Piśmiennictwo: 1.Delonge F. Dunn J.T. Glinoer D.: Iodine deficiency in Europe. A continuing concern. Plenum Press, New York 1993, 1-491. 2. Delonge F. Et al.: Definitions of endemic goiter and cretinism, classification of goiter site and severity of endemias, and survey techniques. Washington DC, Pan American Health Organization, Scientific Publication No. 502,1986,373. 3. Górowski T.: Choroby tarczycy. PZWL, Warszawa, 1988. 4. Łozińska D. Twarowska I.: Neonatologia. PZWL, Warszawa,1993. 5.Lewiński A. Karbownik M. Wstęp do tyreologii-podstawy fizjologii i patologii gruczołu tarczowego. Endokrynologia Polska 1996: 47( supl. 1 do zesz. 1).

Położona jest w zagłębieniu utworzonym w kości klinowej zwanym siodłem tureckim.

Składa się z 3 części:

płata przedniego (część gruczołowa)
płata środkowego
płata tylnego ( część nerwowa).

Przedni płat przysadki stanowi około 75% masy gruczołu i wydziela następujące hormony: – hormon wzrostu-wydzielany jest w sposób epizodyczny ze wzrostem częstotliwości i amplitudy wyrzutów podczas snu. Zasadnicze działanie polega na zwiększaniu syntezy białek, pośrednio i bezpośrednio pobudza proliferację chrząstek wzrostowych kości długich. – tyreotropina- stymuluje syntezę hormonów tarczycy ( tyroksyny i trójjodotyroniny ) i tyreoglobuliny. – kortykotropina- główne działanie polega na pobudzaniu czynności kory nadnerczy, szczególnie w zakresie syntezy i wydzielania kortyzolu. – prolaktyna- pobudza wytwarzanie mleka w piersiach oraz wykazuje aktywność w stosunku do piersi. Wywołuje ponadto efekty ogólnoustrojowe – wpływając na metabolizm węglowodanów, reguluje produkcję ciepła, wykazuje działanie antygonadotropowe. – gonadotropiny- ( lutropina i folitropina ) wydzielane są w sposób toniczny, pulsacyjny i cykliczny. Wpływają na zmiany zachodzące w jajnikach u kobiet związane z dojrzewaniem komórki jajowej a u mężczyzn wpływają na jądra i powstające w nich plemniki.

Płat tylni przysadki wydziela – wazopresynę, która wpływa na zwiększenie zwrotnego wchłaniania wody w kanalikach nerkowych oraz wpływa kurcząco na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, – oxytocynę, która wpływa pobudzająco na skurcze mięśnia macicy oraz mięśnie gładkie przewodów mlecznych gruczołu piersiowego.

Spektrum schorzeń związanych z nieprawidłową czynnością przysadki mózgowej jest bardzo szerokie. Wielokrotnie wymaga to bardzo szczegółowej i rozbudowanej diagnostyki oraz skomplikowanego wielodyscyplinarnego leczenia.

PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY

Doniesienia epidemiologiczne ostatnich lat wskazują na ciągłą potrzebę wnikliwego badania problemu występowania raka szyjki macicy.

Województwo lubuskie charakteryzuje się ciągle wysokim, niezadowalającym odsetkiem stwierdzanych nowych zachorowań w wyższych stopniach zaawansowania raka szyjki macicy i zgonów z powodu raka szyjki macicy.

Profilaktyka i wczesne wykrywanie złośliwych nowotworów narządów płciowych u kobiet stanowi obecnie jedno z głównych zadań współczesnej ginekologii. Podyktowane jest to z jednej strony zwiększeniem zachorowalności, złymi wynikami leczenia zaawansowanych postaci nowotworów oraz ogromnymi kosztami leczenia, a z drugiej strony dostępnością do coraz skuteczniejszych metod diagnostycznych. Jak w świetle tych faktów i wystarczającej liczby ginekologów wytłumaczyć stałe zwiększenie umieralności kobiet z powodu raka szyjki macicy na terenie naszego województwa? Odpowiedź może być tylko jedna-brak właściwej organizacji zwalczania nowotworu. Problem ten rozwiązać może czynna profilaktyka, która w swym założeniu dąży do objęcia kontrolą maksymalnej liczby kobiet w danej zbiorowości. Istnieje ścisła zależność między zachorowalnością i śmiertelnością z powodu nowotworów a odsetkiem kobiet objętych badaniami profilaktycznymi.

Profilaktyka musi posiadać dwie podstawowe cechy:

Populacyjną – pierwsze badanie powinno dotyczyć całej populacji kobiet, a przynajmniej 80 %, wyodrębnia się grupę dyspanseryjną zagrożoną większym ryzykiem, którą kontroluje się co najmniej raz w roku.
Aktywną – czynnie prowadzone częste wezwania kobiet do badania, połączone z szeroko zakrojoną akcją informacyjną.

Wykrywanie zmian przednowotworowych i nowotworowych szyjki macicy ze względu na dostęp oraz skuteczne metody diagnostyczne, jak badania: cytologiczne, kolposkopowe, histologiczne, nie nastręcza obecnie żadnych trudności. Dzięki tym metodom połączonym ze zwykłym badaniem ginekologicznym i eliminowaniu czynników ryzyka, jakimi są: stany zapalne spowodowane zakażeniem przenoszonym drogą płciową, nieprzestrzeganiem higieny osobistej, palenie papierosów, można znacznie zmniejszyć, a teoretycznie nawet całkowicie zapobiec zgonom kobiet z powodu raka szyjki macicy.

Przykładem tego mogą być programy zwalczania raka szyjki macicy w krajach skandynawskich. W Finlandii w badaniach przesiewowych, przeprowadzanych co 5 lat, już po pierwszym badaniu zagrożenie nowotworowe zmniejszyło się o 90%. W Danii po 1-2 krotnym badaniu przesiewowym, przeprowadzonym u kobiet w wieku 30-54 lat, wskaźnik umieralności z powodu raka szyjki macicy zmniejszył się do 4/100000, u kobiet nieobjętych badaniem wynosił 47/100000.

Badanie cytologiczne. Jest to badanie umożliwiające wykrycie przedklinicznych i klinicznych etapów karcynogenezy, ale nie stanowi podstawy do podjęcia leczenia. Opiera się na fizjologicznej właściwości złuszczania się komórek nabłonkowych, przede wszystkim nabłonka wielowarstwowego płaskiego, pokrywającego błonę śluzową pochwy i część pochwową szyjki macicy. Rozmaz do oceny cytoonkologicznej powinien być pobrany przed badaniem ginekologicznym, w pierwszej połowie cyklu miesiączkowego u kobiety, która przez 3 dni nie zakładała do pochwy żadnych leków, nie wykonywała płukania pochwy i nie odbywała stosunków płciowych. Materiał do badania pobiera się z tarczy części pochwowej i kanału szyjki macicy. Ważne jest objęcie badaniem strefy przejściowej , znajdującej się na granicy nabłonka paraepidermalnego i gruczołowego, ponieważ w tym miejscu występują pierwsze zmiany neoplazji na szyjce. Zależnie od typu komórek stwierdzanych w rozmazie ustala się rozpoznanie cytologiczne, które warunkuje dalsze postępowanie. W grupie I i II należy prowadzić jedynie kontrolę, natomiast w grupie III, IV i V konieczne jest dalsze postępowanie diagnostyczne.

Badanie kolposkopowe. Metoda ta umożliwia uchwycenie przedklinicznych postaci raka. Pozwala na oglądanie szyjki macicy w powiększeniu 4-50 razy. Kolposkopia nie pozwala ocenić struktury komórek, lecz tylko zmiany powierzchni nabłonka i przebieg naczyń podnabłonkowych. Ocenia się architektonikę nabłonka, jego barwę, układ i przejrzystość oraz rysunek naczyń krwionośnych. Na podstawie tych cech opracowano kolposkopową klasyfikację zmian szyjki macicy.

Stwierdzenie zmian grupy II i III jest wskazaniem do pobrania wycinków celowanych. Wycinki pobiera się z miejsc zmienionych na granicy między nabłonkiem paraepidermalnym a gruczołowym, obowiązuje także wyskrobanie kanału szyjki macicy.

Opracował: dr Janusz Gawron

Największy gruczoł wydzielania wewnętrznego u człowieka. Położony jest na przedniej powierzchni szyi. Szczególne znaczenie tego gruczołu w endokrynologii wynika z faktu, iż zaburzenia funkcji lub struktury tarczycy są najczęstszymi chorobami wśród chorób endokrynologicznych w Polsce, na podstawie przeprowadzonych w latach 1992-1993 badań, stwierdzono występowanie niedoboru jodu, a w konsekwencji-endemia wola o nasileniu lekkim bądź umiarkowanym.

W większości przypadków wola, na terenie naszego kraju, nie towarzyszą istotne zaburzenia czynności tarczycy. Mamy wówczas wole obojętne, które może być rozlane lub guzkowe powstające często w następstwie niepodjęcia przez długie lata postępowania profilaktycznego bądź leczniczego u pacjętów z wolem rozlanym. Szczególne znaczenie w powiększaniu objętości gruczołu tarczowego odgrywa ciąża.

W czasie ciąży w wyniku wzrostu poziomu estrogenów wzrasta poziom białek, które wiążąc hormony tarczycowe doprowadzają do spadku frakcji wolnych tych hormonów a to prowadzi do wzrostu wydzielania tyreotropiny i stymulacji tarczycy przez tyreotropinę. Drugą przyczyną jest wzrost zapotrzebowania na jod przez wzrastający płód.

Zaburzenia czynności tarczycy.

Nadczynność – związana jest z nadmierną ilością wolnych hormonów tarczycy w stosunku do potrzeb organizmu. Typowe objawy stwierdzane w nadczynności tarczycy to: – ze strony układu krążenia- przyspieszenie czynności serca w spoczynku, kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, – ze strony układu pokarmowego- częste wypróżnienia, – ze strony skóry- gładka, wilgotna, jakby aksamitna. Ponadto nadmierna pobudliwość, bezsenność oraz znaczny spadek masy ciała w krótkim czasie.

Niedoczynność – związana jest z niedostateczną ilością wolnych hormonów tarczycy w stosunku do potrzeb organizmu. W warunkach Polski niedoczynność powstaje głównie z dwóch powodów: pierwsza jest niedoczynnością pooperacyjną druga powstaje w związku z chorobą Hashimoto.

Najczęstszymi objawami są : zwiększenie masy ciała, znaczne osłabienie, senność, uczucie chłodu, obrzęki, zaparcia, suchość skóry, zwolnienie akcji serca.